Σχέδιο Δράσης -Συλλογικοί Λαχανόκηποι- Σχολείο-Κοινότητα-Σχεδιασμός

Οκτ 5, 2023 | Προγράμματα

Αγαπητή Σταυρούλα Μαστοροδήμου, Διευθύντρια του Πειραματικού Νηπιαγωγείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Σε συνέχεια της επικοινωνίας μας, σας αποστέλλουμε την αναλυτική περιγραφή των έργων που σε συνεργασία επιθυμούμε να υλοποιήσουμε το σχολικό έτος 2023-2024. Η πρότασή μας

Η Περιβαλλοντική Οργάνωση Μαμαγαία (βλ. παράρτημα) για το σχολικό έτος 2023-2024 πρόκειται να υλοποιήσει να υλοποιήσει συμμετοχικά έργα με σχολικές κοινότητες του Δήμου Θεσσαλονίκης γύρω από θέματα βιώσιμης διατροφής και έμφυλων διαστάσεων σχολικών χώρων αξιοποιώντας συμπεριληπτικά μεθοδολογικά εργαλεία (βλ. Αναλυτικά στο παράρτημα). Πιο συγκεκριμένα:

Το “Foodtrails” που αποσκοπεί στη συμμετοχική δράση σχολείων για τη βιώσιμη διατροφή που περιλαμβάνει μία (1) ημερήσια δράση και το έργο “Genderyard: Καλλιεργώντας την ισότητα των φύλων σε δημόσια σχολεία μέσω εκπαιδευτικών εργαστηρίων και δημιουργίας λαχανόκηπων” που περιλαμβάνει τρεις (3) δράσεις.Τον Οκτώβριο θα γίνουν συναντήσεις με τους επιμορφωτές ( συντονιστές της δράσης) και τους εκπαιδευτικούς. Τον Νοέμβριο θα ακολουθήσουν επιμορφώσεις των εκπαιδευτικών από την συντονίστρια της δράσης σε θεωρητικό και βιωματικό επίπεδο. Τον Δεκέμβριο θα γίνει εισαγωγή των μαθητώ/τριων στο σχέδιο Δράσης. Τα έργα συνεργούν μεταξύ τους και υλοποιούνται το διάστημα Ιανουάριος-Ιούνιος 2024 (6 μήνες)*.

*Κάθε δράση διαρκεί 3-6 διδακτικές ώρες και προγραμματίζεται κατόπιν συνεννόησης. Η συμμετοχή των μαθητών/τριων στο πρόγραμμα είναι δωρεάν και τα υλικά και ο εξοπλισμός των εργαστηρίων και της κατασκευής των λαχανόκηπων είναι εξασφαλισμένα από την Μαμαγαία. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ &ΔΡΑΣΕΙΣΕΡΓΩΝ Το Foodtrails αφορά στην ευαισθητοποίηση, εξοικείωση και κινητοποίηση των σχολικών κοινοτήτων για τη συμμετοχική δράση τους σχετικά με τη βιώσιμη διατροφή. Στην κατανόηση εννοιών και πρακτικών που σχετίζονται με την υγιεινή και βιώσιμη διατροφή, την αστική γεωργία και την ιδιοπαραγωγή της τροφής στο αστικό και περιαστικό περιβάλλον. Ημερήσια δράση Α. Συμμετοχικό εργαστήριο για τη βιώσιμη διατροφή Ησχολική κοινότητα συμμετέχει σε βιωματικά εργαστήρια σε τέσσερις θεματικές ενότητες: α. Γνωριμία Ομάδας, β. Βιώσιμη Διατροφή, γ. Αστικοί, Περιαστικοί και σχολικοί Λαχανόκηποι και δ. Ώρα για Δράση. Οι συμμετέχοντες/ουσες με τη λήξη των συμμετοχικών εργαστηρίων θα είναι ικανοί/ες να:-Συζητήσουν για τη σύνδεση της κλιματικής αλλαγής με τα διατροφικά συστήματα-Μιλήσουν για την παραγωγή και διάθεση της τροφής από το χωράφι στο ράφι-Μελετήσουν το οικολογικό αποτύπωμα των αστικών διατροφικών συστημάτων-Υλοποιήσουν δράσεις για την μείωση της σπατάλης τροφής στο σχολείο και το σπίτι-Επισκεφτούν και εμπλακούν ενεργά σε εγχειρήματα αστικής γεωργίας στην Θεσσαλονίκη-Σχεδιάσουν, υλοποιήσουν και αξιολογήσουν δράσεις εντός και εκτός σχολείο για την διάδοση της σημασίας και την ενίσχυση πρακτικών για τη βιώσιμη διατροφή Το Genderyard περιβαλμβάνει εκπαιδευτικά εργαστήρια στο Δημόσιο Σχολείο και τη γειτονιά με παιδιά και δασκάλους/ες για τον εντοπισμό και την κατανόηση έμφυλων ζητημάτων στο αστικό περιβάλλον. Η Σχολική Κοινότητα συμμετέχει σε οικοφεμινιστικούς περιπάτους, δημιουργεί χάρτες και σχολικούς λαχανόκηπους με συμπεριληπτικές και καλλιτεχνικές πρακτικές που ενισχύσουν την συνεργασία και ενδυναμώνουν την ισότητα φύλων. Δράσεις Α. Εντοπισμός και κατανόηση έμφυλων ζητημάτων στο αστικό περιβάλλον Υλοποίηση ενός (1) οικοφεμινιστικού περίπατου και δύο (2) εργαστηρίων εισαγωγής/αξιολόγησης με μαθητές/τριες. Οι συμμετέχοντες/ουσες αναγνωρίζουν έμφυλες διαστάσεις στο δημόσιο χώρο και συζητούν για την συμπεριληπτικότητα στο χωρικό σχεδιασμό. Περπατούν τη γειτονιά, παρατηρούν, παίζουν, χαρτογραφούν και κατανοούν έμφυλα ζητήματα. Μοιράζονται και αξιολογούν την εμπειρία τους δημιουργώντας καλλιτεχνικά έργα. Β. Δημιουργία σχολικών λαχανόκηπων Δημιουργία ενός (1) λαχανόκηπου. Η συμμετοχική φροντίδα του λαχανόκηπου ενισχύει την συνεργασία των παιδιών και ενδυναμώνει την ισότητα μεταξύ των φύλων. Παράλληλα η βιωσιμότητά τους εξασφαλίζεται από το εκπαιδευτικό εργαστήριο του Food Trails σταστα οποία μαθαίνουν για τον κύκλο ζωής των σπόρων, δημιουργούν σπορεία και τους καλλιεργούν. Γ. Γιορτή Μάθησης- Δράση διάχυσης αποτελεσμάτων Υλοποίηση μιας εκδήλωσης αποτελεσμάτων με έκθεση των καλλιτεχνικών έργων, κολάζ, φωτογραφιών των παιδιών στο Δημαρχείο Θεσσαλονίκης. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ *H Μαμαγαία αναβαθμίζει την καθημερινή ζωή σε πόλεις και γειτονιές. Οραματίζεται πόλεις πράσινες και βιώσιμες, γειτονιές δραστήριες και συμμετοχικές, με κατοίκους που νοιάζονται και φροντίζουν το περιβάλλον. Οι καινοτόμες δράσεις της στοχεύουν στην ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής (δημιουργία κοινοτήτων), στην ενδυνάμωση ευάλωτων ομάδων πληθυσμού, στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και των ανισοτήτων που συνδέονται με τις επιπτώσεις αυτής. Μέσα από τις δράσεις της επιχειρεί για τη δημιουργία πόλεων με χαρούμενα παιδιά που εκφράζουν και υλοποιούν τις περιβαλλοντικές τους ιδέες, ενεργοποιώντας τόπους παιχνιδιού και μάθησης για αυτά και τους ενήλικες. **Μεθοδολογικά εργαλεία Η ‘φαρέτρα’ των εργαλείων της Μαμαγαία είναι ιδιαίτερα πλούσια καθώς στην οργάνωση αναγνωρίζουμε τις ιδιαιτερότητες των πολυποίκιλων ομάδων με τις οποίες (συν)εργαζόμαστε, και μας ενδιαφέρει να ανταποκρινόμαστε με επιτυχία στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και ανάγκες της καθεμίας. Εργαλεία της οργάνωσης, που θα αξιοποιηθούν στη παρούσα πρόταση είναι: οι χαρτογραφήσεις (αποτυπώσεις και κατόψεις) υφιστάμενων καταστάσεων, οι χαρτογραφήσεις (αναπαραστάσεις) αντίστοιχων φανταστικών, εργαλεία αποτύπωσης αναγκών μιας κοινότητας (πχ. Δέντρο Αναγκών), η ανάλυση SWOT (Strengths, Weaknesses, Opportunities, Threats), η ανάλυση αντίκτυπου (Impact Analysis), η ανάλυσηSMART (Specific, Measurable, Achievable, Realistic/Relevant, Time-Bound), η μέθοδος για συντονισμό ομάδων Art of Hosting, η μέθοδος οραματισμού Dragon Dreaming, η μέθοδος για οργάνωση ομάδων παραγωγής ιδεών World Cafe και η μέθοδος ενεργητικής ακρόασης Active Listening των Αποτελεσματικών Εκπαιδευτικών του Gordon, η Μη-Βίαιη Επικοινωνία κ.α. Οι συνεργάτιδες-εκπαιδεύτριες-εμψυχώτριες της Μαμαγαία έχουν εκπαιδευτεί στις περισσότερες από τις παραπανω, διαθέτουν αντίστοιχη πιστοποίηση και μεγάλη εμπειρία στην εφαρμογή τους με διάφορες ομάδες μικτών ηλικιών. Σοσιοκρατική Κυκλική Μέθοδος & Δόμηση Κοινοτήτων Η Σοσιοκρατική Κυκλική Μέθοδος (ΣΚΜ) είναι μία από τις βασικές μεθοδολογίες που χρησιμοποιεί η Μαμαγαία για τη διεξαγωγή επιτυχημένων συναντήσεων και τη λήψη αποφάσεων με συναίνεση. Η μέθοδος αφορά σε ομάδες όλων των ειδών, οργανώσεων, οργανισμών, εταιρειών, κινημάτων, κοινοτήτων, γειτονιάς κτλ. και στόχος της είναι να υποστηρίξει τις ομάδες σε μία επιτυχημένη αυτο-διακυβέρνησή τους, στο πλαίσιο της οποίας τα μέλη της ομάδας θα είναι ευχαριστημένα από τις διαδικασίες και τα αποτελέσματα. Η Σοσιοκρατία, που προέρχεται και εφαρμόζεται ευρέως σε οργανώσεις της Βόρειας και Κεντρικής Ευρώπης, αποτελεί εργαλείο της θεωρίας και πρακτικής “των κοινών” (“the commons”). Εφαρμογές της Σοσιοκρατικής Κυκλικής Μεθόδου σε επίπεδο γειτονιάς (neighbourhood) έχουν αρχίσει να εφαρμόζονται σε πολλές πρωτοβουλίες τόσο θεσμικές όσο και από-τα-κάτω σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες, έτσι όπως εκκινήθηκαν από το ευρωπαϊκό δίκτυο των Σοσιοκρατικών Κύκλων Γειτονιάς ΣΚΓ (Sociocatic Neighbourhood Circles SO.NE.C) https://sonec.org/. To δίκτυο παρέχει πιστοποιημένους συντονιστές/ριες για τους ΣΚΓ, εκ των οποίων και συνεργάτιδα της Μαμαγαία. Οικοφεμινιστικοί περίπατοι Μέσα από περιπατητικές διαδρομές στην περιοχή πέριξ του σχολείου οι συμμετέχοντες/ουσες θα χαρτογραφούν το φυσικό και κοινωνικό περιβάλλον με διαφορετική διάθεση από τις συνήθεις καθημερινές τους περιηγήσεις στη πόλη. Μέσα από ιστορικές αφηγήσεις, καλλιτεχνικές και ομαδικές πρακτικές έρχονται κοντά στην περιοχή μελέτης, αφουγκράζονται διαφορετικά την καθημερινή της ζωή, συνδέονται με όλες μας τις αισθήσεις τους στο παρόν της και παρακινούνται να οραματιστούμε την πόλη στο μέλλον. ‘Συνομιλώντας’ μαζί της αναδεικνύουν τα αόρατα στοιχεία της σχετικά με μία πληθώρα θεματικών που αφορούν κοινωνικά, περιβαλλοντικά, οικονομικά, πολιτικά και άλλα στοιχεία. Καθόλη τη διάρκεια του εργαστηρίου οι συμμετέχοντες/ουσες αλληλεπιδρούν με βιωματικό τρόπο με την πόλη: βλέπουν, ακούν, δοκιμάζουν, γεύονται, μυρίζουν, αγγίζουν εικόνες,τοπία, ανθρώπους, αντικείμενα. Έτσι, έρχονται σε μία ολοκληρωμένη επαφή με το σώμα της πόλης, το οποίο και συνδέουν με τα δικά τους σώματα. Συμμετοχικός Σχεδιασμός Ο Συμμετοχικός Σχεδιασμός αποτελεί μία από τις πλέον ουσιαστικές μεθοδολογίες ενεργοποίησης πολιτών και ομάδων. Από το 2017, τα μέλης της Μαμαγαία διενεργούν εργαστήρια με διάφορες ομάδες πληθυσμού, στοχεύοντας σε περισσότερο συμπεριληπτικές συνθήκες αναφορικά με τη διαμόρφωση και χρήση του δημόσιου χώρου και των ψηφιακών κοινών. Καθώς η εικόνα της πόλης και των επιμέρους τμημάτων της δεν είναι μονοσήμαντη, αλλά αποτελεί σύνθεση υποκειμενικών λήψεων των κατοίκων και των επισκεπτών της, καθίσταται σαφής η σπουδαία σημασία της ουσιαστικής συμμετοχικότητας στον σχεδιασμό.Ο Συμμετοχικός Σχεδιασμός πρόκειται για ένα αναδυόμενο και ιδιαιτέρως σημαντικό μοντέλο σχεδιασμού. Μία διαδραστική σχεδιαστική πρακτική η οποία στηρίζεται σε κοινά συμφέροντα και κοινούς στόχους των συμμετεχόντων, με στόχο έμπρακτα ενεργητικά αποτελέσματα, λογικώς ανάλογα, των πόρων και της δυναμικής που διαθέτει. Κατά την πραγμάτωση του, συμμετέχουν καθοριστικά οι άμεσα ενδιαφερόμενοι σε συνεργασία με τους ανάλογους επαγγελματίες ώστε να εξασφαλίζεται η εύρυθμη λειτουργία της δράσης στα πλαίσια συνεργασίας και συν-ευθύνης. Η καθοριστική πτυχή του συμμετοχικού σχεδιασμού έγκειται στον τρόπο συμμετοχής των ενδιαφερομένων. Η συμμετοχή αυτή, πρέπει να συμβαίνει ενεργά από τα πρωταρχικά στάδια και να μην λαμβάνει τον εθιμοτυπικό χαρακτήρα πρόσκλησης την τελευταία στιγμή για συζήτηση προκαθορισμένων διαδικασιών και αποφάσεων.Η ενεργοποίηση των διάφορων κοινωνικών ομάδων της δοθείσης περιοχής αποτελεί δομικό μέλημα της διαδικασίας. Όσοι επιτελούν λειτουργικό ρόλο στον σχεδιασμό του αστικού τοπίου, αλλά και όσοι ζουν και διαμορφώνουν την ταυτότητα της περιοχής μελέτης, πρέπει να έχουν ουσιώδη συμμετοχή στη αναδιαμόρφωση του αστικού χώρου, των υποδομών, των συνθηκών και των δυναμικών που τον διέπουν. Χαρακτηριστικές πρακτικές είναι οι συνελεύσεις, οι ανοιχτές για το κοινό παρουσιάσεις σχεδίων, η κατάλληλη χρήση των μέσων ενημέρωσης, η πρόσκληση των πολιτών στις επί το έργο διαδικασίες και τα εργαστήρια συμμετοχικού σχεδιασμού. Η ευθύνη του καθενός ως μονάδα για το χώρο που χρησιμοποιεί και δρα, είναι το πιο σημαντικό κριτήριο συμμετοχής στη διαδικασία ενός συμμετοχικού αστικού σχεδιασμού.